Với hơn 40 năm cống hiến cho sân khấu và nghệ thuật, NSƯT Thành Lộc là biểu tượng sống động của sự sáng tạo, bền bỉ và biến hóa. Anh vừa là diễn viên, đạo diễn, vừa là người kể chuyện bằng màu sắc, ánh sáng và phục trang. Từ vai diễn bi kịch trong Lôi Vũ đến thế giới cổ tích kéo dài hơn hai thập kỷ trong Ngày xửa ngày xưa, Thành Lộc đã khắc họa vô số nhân vật với cảm xúc chân thật và chiều sâu nội tâm. Mỗi vai diễn, mỗi chiếc áo, mỗi đạo cụ đều là mảnh ghép của một đời nghệ thuật không ngừng tái sinh.
Một cậu bé lớn lên cùng ánh đèn và màu vải
Tuổi thơ của Thành Lộc không gắn liền với đồ chơi hiện đại hay sân chơi rộng lớn, mà với những cột đèn giao thông, những lần đứng chờ ánh sáng vàng chỉ kéo dài ba giây. Cậu bé nhỏ nhảy múa dưới thứ ánh sáng tạm bợ, nhưng rực rỡ ấy, say sưa tận hưởng khoảnh khắc ngắn ngủi trong một vũ điệu của ánh sáng và màu sắc. Dưới ánh đèn đường ban đêm, cậu đã tìm thấy niềm vui thuần khiết từ những điều đơn giản, từ đó khơi dậy tình yêu đầu đời với thị giác và không gian sân khấu.
Những năm tháng tuổi học trò, Thành Lộc thường xuyên lui tới tiệm nhuộm vải Tô Châu – thiên đường màu sắc thời bấy giờ. Từ đây, cậu khám phá được sức mạnh của màu sắc và khả năng biến hóa phục trang. Trên giảng đường sân khấu điện ảnh, anh cùng bạn bè thỏa sức sáng tạo với những lớp vải mùng nhuộm ombre, biến các lớp kịch cổ điển thành sân chơi thị giác sống động. Dường như, ngay từ thuở đầu, anh đã nhìn sân khấu bằng đôi mắt của một nhà thiết kế đầy cảm hứng.
Từ phục trang đến triết lý nghệ thuật
Không chỉ xem phục trang như phần hỗ trợ, Thành Lộc tin rằng trang phục chiếm đến 50% thành công của một vai diễn. Anh không ngừng thử nghiệm các bảng màu, từ sặc sỡ đến pastel, từ mô phỏng lịch sử đến sáng tạo vượt khung. Trong vở Bí mật vườn Lệ Chi, anh lựa chọn phối màu táo bạo – đen, trắng và đỏ – nhằm khắc họa rõ tính cách và bối cảnh lịch sử, thay vì chỉ sao chép phục trang cổ. Mỗi chi tiết, từ lớp áo dài the đến họa tiết vẽ tay đều mang theo một ẩn ý.
Tư duy nghệ thuật ấy cũng được thể hiện rõ trong Ngàn năm tình sử, với hai bảng màu đối lập: sắc gốm ấm áp cho phần làng quê và màu cát khô lạnh cho phần cung đình. Bằng cách chọn lựa gam màu phù hợp với cảm xúc của nhân vật và không gian câu chuyện, Thành Lộc tạo ra một dòng chảy thị giác xuyên suốt. Với anh, phục trang không chỉ để mặc – nó là phương tiện để kể chuyện, để cảm, và để sống cùng nhân vật.
Cảm giác nhập vai bắt đầu từ hình hài
Thành Lộc luôn xem hóa trang và phục trang là bước đầu tiên để “thoát xác” thành nhân vật. Đó là khoảnh khắc anh nhìn vào gương, nhận ra mình đã biến thành một ai đó hoàn toàn khác. Từ đôi giày mũi cứng trong vở Hoàng tử Gấu đến bộ đồ giáo sư trong Lời nguyền huyết ngải, anh luôn tin rằng hình thể và trang phục có khả năng điều chỉnh cả tâm lý, cách đi đứng và thần thái. “Nếu tôi đi thẳng lưng thì vẫn là Thành Lộc, phải khòm khòm mới đúng là ông giáo sư đó.”
Mỗi vai diễn là một hành trình lột xác, và quá trình hóa thân bắt đầu từ vật chất – từ đôi giày, bộ tóc giả, chiếc áo, cho đến những động tác nhỏ nhất. Những món đồ ấy sau này trở thành kỷ vật được anh gìn giữ cẩn thận như một phần ký ức nghề nghiệp. Không phải vì giá trị, mà vì chúng là một phần xương thịt trong hành trình hơn 40 năm của người nghệ sĩ chưa bao giờ ngừng yêu sân khấu.
Khi nghệ thuật trở thành di sản sống
Dù đã bước qua nhiều giai đoạn của sân khấu Việt, Thành Lộc vẫn miệt mài sáng tạo và dẫn dắt thế hệ mới. Anh hiểu rằng sân khấu là nơi bắt đầu của cảm xúc, của kết nối và cũng là nơi lưu giữ ký ức văn hóa. “Khi diễn viên trẻ gọi tôi là ‘thầy’ trên sân khấu, rồi lại gọi ‘anh Lộc’ khi rời vai, tôi thấy đó là sự tôn trọng dành cho nghề, không phải cho cá nhân.”
Trong một thời đại mà sân khấu dần thu hẹp, sự tồn tại và sức sáng tạo của NSƯT Thành Lộc là minh chứng cho niềm tin bất biến vào nghệ thuật sống. Không chỉ là người kể chuyện, anh là người giữ lửa cho một hình thức nghệ thuật đang chuyển mình. Và ở mỗi vở diễn, mỗi bộ trang phục, mỗi ánh mắt khán giả, Thành Lộc vẫn hiện diện như một “phù thủy” – người biến hóa đời thực thành giấc mơ.
