Vụ việc Loro Piana – một trong những thương hiệu biểu tượng của thời trang xa xỉ thuộc tập đoàn LVMH – bị tòa án Ý đặt dưới giám sát tư pháp một năm vì liên quan đến bóc lột lao động đang gây chấn động toàn ngành. Bê bối này không chỉ làm tổn hại đến hình ảnh “đắt giá vì đạo đức” mà thương hiệu gây dựng, mà còn kéo tấm màn che phủ một hệ thống chuỗi cung ứng bị thao túng, vốn lâu nay vẫn được tô vẽ dưới danh nghĩa thủ công, chất lượng và bản sắc Ý.
Chuỗi cung ứng xa xỉ: Sự phức tạp được che đậy bằng im lặng
Loro Piana bị cáo buộc ký hợp đồng phụ với các công ty “ma” – vốn không hề có năng lực sản xuất – để rồi chuỗi cung ứng bị đẩy xuống các xưởng may bất hợp pháp do người Trung Quốc sở hữu ở ngoại ô Milan. Những xưởng này hoạt động trong điều kiện khắc nghiệt: công nhân nhập cư không giấy tờ làm việc tới 90 giờ mỗi tuần với mức lương chỉ 4 euro/giờ, ngủ ngay tại khu nhà xưởng xây dựng trái phép.
Tòa án kết luận Loro Piana “thiếu giám sát có hệ thống” với các nhà cung cấp, trong khi các công tố viên mô tả đây là “phương pháp sản xuất phổ biến và được củng cố” trong ngành thời trang xa xỉ. Loro Piana là cái tên thứ năm sau Dior, Armani, Valentino và Alviero Martini vướng vào cáo buộc tương tự trong vòng chưa đầy hai năm qua.
Xa xỉ nhưng không minh bạch: Lợi nhuận đè nặng lên người lao động
Một trong những tiết lộ gây sốc nhất là chi phí sản xuất chỉ dao động quanh 125 euro cho một chiếc áo khoác được bán với giá hơn 4.000 euro. Lợi nhuận khổng lồ này phần lớn đến từ việc cắt giảm chi phí nhân công – chủ yếu bằng cách thuê ngoài cho các xưởng không đăng ký, vận hành trái pháp luật.
Hệ thống chuỗi cung ứng phân mảnh của ngành thời trang Ý – vốn dựa vào hàng ngàn xưởng nhỏ – từng được ca ngợi vì khả năng phản ứng nhanh và sự linh hoạt. Nhưng thực tế, mô hình này lại mở cửa cho sự lạm dụng. Khi các thương hiệu xa xỉ bị ép cắt giảm chi phí giữa bối cảnh suy thoái tiêu dùng và lạm phát, trách nhiệm với đạo đức và người lao động thường là điều đầu tiên bị hy sinh.
Đạo đức hay khủng hoảng thương hiệu?
Loro Piana tuyên bố đã cắt đứt quan hệ với nhà cung cấp liên quan chỉ 24 giờ sau khi bê bối bị phát hiện. Tuy nhiên, giới chuyên môn cho rằng đây là phản ứng muộn màng, không đủ để xoa dịu thiệt hại về danh tiếng – đặc biệt khi thương hiệu từng vướng cáo buộc bóc lột lao động bản địa tại Peru trong chuỗi cung ứng vicuña hồi năm 2024.
Bê bối lần này không chỉ dừng lại ở một nhà máy hay một nhà cung cấp cụ thể. Nó đặt ra câu hỏi: Liệu Loro Piana thật sự không biết chuyện gì đang diễn ra trong chuỗi cung ứng của mình? Hay là họ cố tình làm ngơ vì lợi nhuận? Trong bối cảnh Frédéric Arnault – con trai của tỷ phú Bernard Arnault – vừa được bổ nhiệm làm CEO vào tháng 6, vụ việc này càng khiến cho áp lực đổi mới và minh bạch trở nên cấp bách hơn bao giờ hết.
Một ngành công nghiệp trong khủng hoảng niềm tin
Điều đáng lo ngại là sự việc không phải là cá biệt. Theo thống kê, hơn 50% hàng hóa xa xỉ toàn cầu được sản xuất bởi các nhà máy nhỏ ở Ý, phần lớn hoạt động ngoài tầm kiểm soát nghiêm ngặt. Mô hình này vốn được xem là bản sắc “Made in Italy”, giờ đây đang trở thành tấm bình phong cho các hành vi bóc lột tinh vi.
Dù một hiệp định hợp tác giữa các thương hiệu và cơ quan chức năng đã được ký kết vào tháng 5/2025 để chống lại tình trạng này, bê bối Loro Piana cho thấy những vi phạm vẫn tiếp diễn. Điều đó đặt ra câu hỏi về hiệu lực thực tế của các sáng kiến, và mức độ cam kết đạo đức của các tập đoàn lớn.
Thương hiệu xa xỉ: Cái giá thật sự là ai phải trả?
Bên dưới ánh hào quang của những sản phẩm được quảng bá là thủ công, tinh tế và đầy đạo đức, là hàng giờ lao động vắt kiệt sức lực của những người nhập cư vô danh. Scandal Loro Piana buộc người tiêu dùng phải đối mặt với câu hỏi: Ai đang thật sự trả giá cho sự xa xỉ?
Dù Loro Piana chỉ bị giám sát tư pháp trong một năm, những hệ quả sâu rộng về lòng tin và giá trị đạo đức sẽ kéo dài hơn thế nhiều. Ngành xa xỉ sẽ cần phải đối mặt với một sự thật không mấy dễ chịu: “bền vững” và “đạo đức” không thể chỉ là chiến dịch marketing, mà phải bắt đầu từ bên trong – nơi người lao động được đối xử công bằng, không bị xem là chi phí có thể cắt giảm. Nếu không, “Made in Italy” sẽ mãi mãi chỉ còn là một khẩu hiệu rỗng.
